Zabawa stanowi naturalną, dobrowolną i bezinteresowną aktywność dziecka, w której znajduje ono radość – K. W. Vopel. Aktualnie można wyróżnić różne rodzaje zabaw : manipulacyjne, dydaktyczne, konstrukcyjne, ruchowe, tematyczne i badawcze. Wśród nich możemy odnaleźć zabawy potocznie nazywane „paluszkowymi”- są to proste, krótkie wierszyki ilustrowane ruchami palców rąk, dłoni , które można wykonywać wielokrotnie i nie tracą one na swojej atrakcyjności. Zabawy paluszkowe pomimo swojej prostoty i łatwości mają wiele pozytywnych walorów:

• „pozwalają na bezwysiłkowe przeżycie pozytywnych emocji;
• sprawiają, że udział dziecka w zabawie odbywa się na zasadzie „jestem i działam” bez konieczności do wykazania się działaniem efektywnym;
• uczą orientacji w schemacie ciała i wyznaczają jego granice;
• uczą dziecko doprowadzania zabawy, czynności od początku do końca;
• poprawiają sprawność manualna;
• wzbogacają słownik dziecka, wpływając na rozwój mowy;
• uczą podstaw komunikacji;
• wpływają na relaksowanie się i koncentrować się na konkretnej czynności wg H. Olechnowicz”;
• niewątpliwa zaletą tych zabaw jest to, że możemy się nimi bawić wszędzie , są dla dzieci w każdym wieku i nie wymagają żadnych nakładów finansowych;

Przykłady zabaw paluszkowych:

„Pięć tłustych serdelków”
Pięć tłustych serdelków w rondelku smaży się , lecz nagle co ja widzę jeden serdelek pęk. Było pięć pęk jeden więc zostało cztery. Cztery tłuste serdelki w rondelku smaży się lecz nagle co ja widzę jeden serdelek pęk. Trzy tłuste serdelki w rondelku smaży się lecz nagle co ja widzę jeden serdelek pęk. Dwa i jeden- tak samo. Wyciągamy dłoń do góry i pokazujemy pięć palców potem cztery, trzy, dwa, jeden na wyraz pęk klaszczemy w dłonie i oczywiście mówimy cały tekst wierszyka.

„Grzybki”
W lesie grzybki sobie rosły, nagle wszystkie się podniosły- pokazujemy prawą dłoń;
Zobaczyły zająca- wystawiamy dwa palce lewej ręki wskazujący i środkowy i ruszamy nimi w górę i w dół;
Wszystkie się schowały tylko nie ten mały – robimy prawa ręką piąstkę i wyciągamy mały palec;
Zając podszedł ugryzł go – łapiemy mały palec prawej ręki lęwą;
Grzybki mówią- sio, sio, sio – klepiemy dwa palce lewej ręki naśladujące zająca prawa ręką;

„Rodzinka”
Ten pierwszy – to nasz dziadziuś,
A obok – babunia
Największy to tatuś
A przy nim mamusia
A to jest dziecinka mała!
Tra lalala…
A to moja rączka cała
Tralalala! (Pokazujemy kolejno palce dłoni zaczynając od kciuka)

„Idzie rak”-
Idzie rak nieborak raz do góry, a raz wspak
Gdy ugryzie będzie znak!

„Pan kciuk”
Stuk puk, stuk puk
Czy jest pan kciuk?(ręce zwinięte stukamy
Się kciukami)
Cii pan kciuk śpi (palec wskazujący kładziemy na usta) powtarzamy 2x
Stuk puk, stuk puk czy jest pan kciuk?
Pan kciuk spał, ale wstał.

„10 palców mam”
Mam 10 palców małych, do zabawy doskonałych.
Mogę wszystko zrobić nimi - paluszkami malutkimi!
Mogę zamknąć je w piąsteczki lub rozłożyć jak chusteczki,
mogę w słonko je zamienić, albo schować do kieszeni.
Mogę podnieść je wysoko lub rozłożyć tak szeroko,
mogą w koszyk się zaplatać albo jak motylek latać.
Mogę je ustawić w rządku lub rozpocząć od początku,
mogę je ustawić w rządku, choć nie śpiewam od początku.

„Las”
Jest w lesie chateńka (ręce tworzą domek), przed chatą sarenka (wskazujący i mały wyprostowane, pozostałe zgięte) i zając tam szary (wyprostowany wskazujący i środkowy) i drugi do pary. Sosna jak wielkolud (wszystkie palce wyprostowane), maleńki krasnolud (prosty tylko kciuk) pod grzybkiem się schował (chowamy kciuk pod pozostałymi palcami zgiętymi), zwierzątka rachował.

„Sroczka”
Tu sroczka kaszkę ważyła – masujemy wnętrze dłoni;
Temu dała na łyżeczkę – masujemy kciuk;
Temu dała na miseczkę – masujemy wskazujący;
Temu dała w garnuszku- masujemy środkowy;
Temu dała na podstawku – masujemy serdeczny;
A małemu nic nie dała – masujemy mały palec
Łepek urwała fruwała, fruwała – rysujemy koła dłonią
I tu się schowała- dotykamy „dołka w szyi ”

„Mój palec”
Mój palec biega tu i tam i nie chce słuchać mnie ja z moim palcem kłopot mam on robi to co chce! Drepu, drepu, drepu, drep… (stukamy palcem o nogi );
Mój palec pnie się aż do usta a gdy chce spokój mieć, na ustach zwykle kładzie się i mówi cicho siedź! Cicho, cicho,cicho, sza…(stukamy palcem od nóg i pniemy się w górę do ust kładziemy palec na ustach);
Mój palec kręci się jak bąk i sunie tam gdzie brzuch, zatacza tajemniczy krąg i wzdycha z ulgą „uch”! uchu, uchu uch..( kręcimy palcem a potem robimy kółko na brzuchu);
Mój palec spaceruje wciąż i tupie tupu tu, po nodze wije się jak wąż- tak idzie aż do stóp tupu, tupu, tup…(kręcimy palcem wokół nogi )
Mój palec idzie dalej, aż odnajdzie drugą dłoń, ziewając szepce: „ja chce spać” i wpełza cały doń. Chrapu chrapu, chrap(wsuwamy palec do drugiej dłoni i zamykamy ja); tekst S. Vliex